در دنیای امروز، با گسترش سریع تولید و انتشار مقالات علمی، ابزارهای دقیقی برای شناسایی و دسترسی به منابع پژوهشی ضروری است. Doi مقاله یا «شناسه دیجیتال شیء» یکی از این ابزارهاست که به طور خاص برای این منظور طراحی شده است. DOI به هر مقاله علمی یک شناسه منحصر به فرد و دائمی اختصاص می‌دهد که امکان شناسایی و دسترسی پایدار به آن مقاله را فراهم می‌آورد. این شناسه به پژوهشگران این اطمینان را می‌دهد که بتوانند به منابع دقیق و معتبر دسترسی پیدا کنند و اعتبار تحقیقات خود را حفظ کنند.
در این مقاله، به بررسی عملکرد و اهمیت DOI در دنیای علمی خواهیم پرداخت و نحوه استفاده از آن را توضیح خواهیم داد.
Doi مقاله چیست؟
شناسه DOI مقاله که مخفف Digital Object Identifier یک شناسه دیجیتال است که به صورت یکتا برای شناسایی و دسترسی به مقالات علمی و دیگر منابع دیجیتال استفاده می‌شود. این شناسه شامل یک رشته از اعداد، حروف و کاراکترهای خاص است که به هر مقاله علمی اختصاص داده می‌شود تا به عنوان یک لینک دائمی به آن مقاله عمل کند. برخلاف URL ها که ممکن است با تغییر سایت یا تغییرات دیگر از بین بروند، DOI همیشه به مقاله مورد نظر شما اشاره می‌کند.
کاربردهای شماره DOI مقاله
شماره DOI مقاله به عنوان یک شناسه منحصر به فرد و دائمی برای مقالات علمی و پژوهشی، نقش مهمی در دنیای آکادمیک ایفا می‌کند. این کد به محققان و پژوهشگران کمک می‌کند تا به راحتی به منابع معتبر دسترسی پیدا کنند و از طریق آن، مقالات را به طور مستقیم و بدون اشتباه پیدا کنند. شماره DOI علاوه بر افزایش دسترسی و اعتبار مقالات، کاربردهای دیگری نیز دارد که شامل موارد زیر است:
- دسترسی دائمی: شماره DOI امکان دسترسی به مقاله را حتی اگر آدرس وبسایت مقاله تغییر کند، فراهم می‌آورد.
- پیشرفت در جستجوی مقالات: DOI به محققان کمک می‌کند تا مقالات را به سرعت و با دقت بالا پیدا کنند، به ویژه در پایگاه‌های داده علمی.
- مستندسازی و ارجاع: استفاده از DOI مقاله در ارجاعات علمی، دقت و شفافیت در مستندسازی منابع را افزایش می‌دهد.
- افزایش اعتبار پژوهش: مقالات با شماره DOI معتبرتر و قابل استنادتر به نظر می‌رسند که به بهبود اعتبار و شناخت پژوهشگران کمک می‌کند.
به‌کارگیری شماره DOI، نه تنها فرآیند پژوهش و انتشار را تسهیل می‌کند، بلکه به اعتبار علمی و اثربخشی تحقیقات نیز می‌افزاید. در ادامه به نحوه پیدا کردن DOI مقاله می پردازیم.
نحوه پيدا كردن DOI مقاله
پیدا کردن Doi مقاله علمی یکی از مراحل اساسی برای دسترسی سریع و دقیق به آن منبع است. DOI به عنوان یک شناسه دیجیتال یکتا، نقش مهمی در دسترسی به مقالات علمی ایفا می‌کند. در ادامه، به بررسی روش‌های مختلف برای یافتن Doi مقالات خواهیم پرداخت.
پیدا کردن DOI با بررسی مستقیم مقاله
یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای پیدا کردن DOI مقاله، مراجعه مستقیم به مقاله مورد نظر است. معمولاً در صفحات ابتدایی مقاله، در کنار عنوان، نویسندگان و اطلاعات انتشار، DOI مقاله به وضوح درج می‌شود. در بسیاری از مقالات علمی، DOI در پایین اولین صفحه یا در سربرگ مقاله قابل مشاهده است.
استفاده از پایگاه‌های علمی برای پیدا کردن DOI مقاله
اگر به مقاله دسترسی مستقیم ندارید، می‌توانید از پایگاه‌های داده علمی مانند Google Scholar، PubMed، یا IEEE Xplore استفاده کنید. این پایگاه‌ها اغلب به شما این امکان را می‌دهند که با جستجوی عنوان، نویسنده، یا کلمات کلیدی، مقاله مورد نظر را پیدا کرده و DOI آن را مشاهده کنید. در Google Scholar، پس از یافتن مقاله، ممکن است DOI در بخش اطلاعات کامل مقاله یا در پیوند به صفحه اصلی مقاله موجود باشد. در جستجوی مقاله در گوگل اسکولار، به صورت کامل نحوه جستجوی پیشرفته را آموزش داده ایم.
استفاده از سایت CrossRef برای پیدا کردن DOI مقاله
یکی از معتبرترین منابع برای پیدا کردن DOI مقاله، سایت CrossRef است. CrossRef به عنوان یک پایگاه داده مرکزی برای DOI ها، به شما اجازه می‌دهد تا با وارد کردن عنوان مقاله، نام نویسنده، یا اطلاعات دیگری، DOI مرتبط با آن مقاله را پیدا کنید. کافی است به سایت CrossRef بروید و اطلاعات مقاله را در بخش جستجو وارد کنید.
بررسی سایت ناشر مقاله برای DOI
در بسیاری از موارد، مقالات علمی از طریق سایت ناشرین معتبر منتشر می‌شوند. در صفحه مقاله در سایت ناشر، معمولاً DOI در بالای صفحه یا در بخش جزئیات مقاله قابل مشاهده است. این روش به‌ویژه زمانی مفید است که مقاله مورد نظر از یک ژورنال خاص منتشر شده باشد.
استفاده از افزونه‌های مرورگر برای دسترسی به DOI مقاله
برای کسانی که به‌طور منظم با مقالات علمی سر و کار دارند، افزونه‌های مرورگر مانند DOI.org می‌توانند به شما کمک کنند. این افزونه‌ها به شما امکان می‌دهند که با یک کلیک ساده، DOI مقاله‌ای که در حال مطالعه آن هستید را به‌سرعت پیدا کنید.
درخواست از نویسنده برای ارسال DOI مقاله
در صورتی که به هر دلیلی نتوانستید Doi مقاله را پیدا کنید، می‌توانید به طور مستقیم با نویسنده یا نویسندگان مقاله تماس بگیرید و از آنها درخواست کنید که Doi مقاله خود را در اختیار شما قرار دهند.
چگونه با DOI مقاله دانلود کنیم؟
برای دانلود مقاله با استفاده از DOI، ابتدا باید شناسه دیجیتال (DOI) مقاله مورد نظر را پیدا کنید. DOI معمولاً به شکل یک رشته عددی و حروفی است که به صورت “10.xxxx/xxxxx” نمایش داده می‌شود. در ادامه روش های دانلود مقاله با شناسه DOI را بررسی می کنیم.
مراحل دانلود مقاله با DOI
- استفاده از سایت ناشر: ابتدا DOI را در مرورگر خود کپی کنید و آن را در قسمت URL سایت ناشر مقاله (مانند Springer، Wiley، یا Elsevier) وارد کنید. این کار شما را به صفحه مقاله هدایت می‌کند، جایی که معمولاً گزینه‌ای برای دانلود مقاله وجود دارد.
- استفاده از سرویس‌های آنلاین: وب‌سایت‌هایی مانند doi.org یا CrossRef وجود دارند که با وارد کردن DOI در قسمت جستجوی آنها، می‌توانید به صفحه مربوط به مقاله دسترسی پیدا کنید. از آنجا، در صورتی که دسترسی به مقاله آزاد باشد، می‌توانید آن را دانلود کنید.
- دسترسی از طریق دانشگاه یا کتابخانه: بسیاری از دانشگاه‌ها و کتابخانه‌های معتبر دارای دسترسی به مقالات علمی هستند. اگر از طریق این مرکز به اینترنت متصل شوید، می‌توانید با استفاده از DOI به مقاله مورد نظر دسترسی پیدا کنید و آن را به صورت رایگان دانلود کنید.
- استفاده از ابزارهای جانبی: ابزارهایی مانند افزونه‌های مرورگر یا وب‌سایت‌های مخصوص دانلود مقالات نیز می‌توانند با وارد کردن DOI، لینک مستقیم دانلود مقاله را فراهم کنند.
فرق بین DOI و ISSN چیست؟
DOI و ISSN هر دو شناسه‌های مهمی در نشر علمی هستند، اما کاربردهای متفاوتی دارند. DOI یک شناسه دیجیتال یکتا است که به مقالات و منابع دیجیتال اختصاص داده می‌شود و به صورت دائمی به آنها لینک می‌دهد. در مقابل، ISSN یک شماره هشت‌رقمی است که برای شناسایی نشریات ادواری مانند مجلات و ژورنال‌ها استفاده می‌شود. به‌طور خلاصه، DOI برای شناسایی منابع خاص و ISSN برای شناسایی کل نشریه به کار می‌رود.
آیا مقالات فارسی DOI دارند؟
بله، مقالات فارسی هم می‌توانند DOI داشته باشند. DOI یا شناسه دیجیتال یکتا، برای شناسایی و دسترسی دائمی به مقالات استفاده می‌شود. برخی مجلات علمی فارسی که استانداردهای بین‌المللی را رعایت می‌کنند، برای مقالات خود DOI صادر می‌کنند. این شناسه به محققان کمک می‌کند تا به‌راحتی به مقاله‌ها دسترسی پیدا کنند و آنها را در پژوهش‌های خود استناد کنند. بنابراین، در صورت انتشار مقاله در یک مجله معتبر، احتمالاً مقاله فارسی شما نیز دارای DOI خواهد بود.
سخن پایانی
در نتیجه، Doi مقاله به عنوان یک ابزار کلیدی در دنیای علمی، نقش مهمی در شناسایی و دسترسی به منابع تحقیقاتی ایفا می‌کند. این شناسه منحصر به فرد، با فراهم آوردن یک لینک دائمی و پایدار به مقالات و منابع علمی، به پژوهشگران کمک می‌کند تا به راحتی منابع معتبر را بیابند و از اعتبار آنها اطمینان حاصل کنند. در نهایت، استفاده از DOI نه تنها به تسهیل جستجوی منابع علمی کمک می‌کند، بلکه به بهبود دقت و کارایی در فرآیند تحقیق و انتشار نیز می‌افزاید.